Tweet |
Okul günleri çocuklar?n günün ço?unlu?unda evden uzakta kal?p birey olmay? en belirgin hissettikleri ilk dönemdir. Ço?unlukla evden uzak olduklar? için besin seçimleri konusunda aile d???ndaki bireyler de etkili olabilir.Çocuklar besin seçimleri konusunda okul arkada?lar?, ö?retmenleri hatta sosyal medyadan etkilenebilirler.
6-12 ya? aral??? çocuklar için büyüme geli?menin en h?zl? oldu?u dönemdir. Her y?l ortalama 5 cm boylar? uzarken, 2 kg a??rl?k art??? gözlenir. Bu dönem de okul ça??na denk gelmektedir. K?zlar için büyüme geli?menin en h?zl? oldu?u ya? aral??? 10-14 iken erkeklerde 12-16’d?r.
Enerji ihtiyac?nda ise çocuklar aras?nda k?yas yapmak uygun olmayacakt?r. Her çocuk için boy, kilo, ya?, fiziksel aktivite düzeyi de?i?kenlik gösterir. Buna ba?l? olarak bazal metabolizma h?z? de?i?ir. Büyümeleri için özel bir besin kayna?? yoktur. Al?nan kalorinin ço?u; tah?llar, meyve ve sebzeler, süt ürünleri ve kurubaklagiller, et ürünleri gibi proteinden zengin besinlerden sa?lanmal?. Ya?, tuz ve ?eker içeri?i fazla olan paketli g?dalardan uzak durulmal?.
Günlük 2-3 bardak kadar süt kalsiyum ihtiyac?n? önemli ölçüde kar??larken D vitamini ile zengile?tirilmi? sütler tercih edilmelidir. Güne?te yeterli vakit geçirilirse ve kaynaklar?n?n al?m? yeterli olursa vitamin D takviyesine ihtiyaç duyulmaz.Meyve ve sebze miktarlar?n? artt?rararak lif ihtiyac? giderilebilir. Potasyum eksikli?i ya?anmamas? için meyve, sebze ve kurubaklagil tüketimine özen gösterilmeli.
Okul ça??ndaki çocuklarda kahvalt? ba?ar?y? ve büyümeyi etkileyen önemli bir faktördür. Bu nedenle içeri?i kaliteli olmal?. Kahvalt? edemeyen, al??kanl?k haline getirememi? olan çocuklar için süt veya taze s?k?lm?? meyve suyu bile birer seçenek olabilir.
Pratik kahvalt? seçenekleri:
- Peynir ile yap?lm?? tost, taze s?k?lm?? meyve suyu,
- Tah?l, süt ve muz,
- Ev yap?m? reçel, peynir, krep,
- Meyve –muz, kuru üzüm- süt, yulaf ezmesi.
Okul çocuklar? ya kalitesiz at??t?rmal?klar tercih etmesi ya da gere?inden büyük porsiyonlar halinde yemekleri tüketmesi nedeniyle kalori al?m? ihtiyac?ndan fazla olmaktad?r. Karbonhidrat tercihleri haz?r sat?lan kek, kurabiye gibi ?ekerli g?dalardan yana olursa sa?l?ks?z bir ?ekilde kilo al?m? söz konusu olur.
Günlük enerji ihtiyac?n?n yüzde 25-35 kadarl?k k?sm? ya?lardan al?n?yor. Ya? olarak çoklu ve tekli doymam?? ya? asitleri içeren bal?k, ya?l? tohumlar, sebze ya?lar? tercih edilmeli. E?er süt ve süt ürünleri ve kurubaklagiller, tah?llar, et ve et ürünleri gibi proteinden zengin besinler diyette yeterli miktarlarda bulundurulursa protein eksikli?i ya?anmayacakt?r.
Çocuklar için do?ru at??t?rmal?k ve ayn? zamanda okul için do?ru beslenme çantas? haz?rlamak için öncelikle her besin grubunda çocu?un severek ve isteyerek tüketece?i alternatifler sorulmal? ve ö?renilmeli. Mutfak sürecinde çocukla beraber bulunmal? ve talep etti?i yiyeceklerin mutfakta yerlerini ö?renmeli. Evde oldu?u süreçlerde taze meyveleri ve sebzeleri görebilece?i ula?abilece?i yerlerde y?kanm??, kesilmi? yeme?e haz?r bulundurmak tüketim al??kanl??? aç?s?ndan da faydal? olacakt?r.
Okulda yan?na verilecek beslenme çantas? için, e?er çocuk okula yar?m gün gidiyorsa ya da okula tam gün gidiyor, okulda ö?le yeme?i veriliyorsa ve okulda ara ö?ün yapmas? yeterli ise;
- Evde haz?rlanm?? az ?ekerli ve az ya?l?, bol f?nd?k/badem/ceviz içeren kek ya da kurabiye ve süt.
- Meyve, süt ve f?nd?k/badem/ceviz.
- Tam tah?ll? ekmek aras? ev yap?m? reçel, marmelat, f?st?k/f?nd?k ezmesi ve süt.
- Evde haz?rlanm?? az ya?l? bol peynirli börek ve meyve.
E?er çocuk tam gün e?itim al?yor ve okulda ö?le yeme?i verilmiyorsa;
- Tam tah?ll? ekmekle haz?rlanm?? yumurtal?/tavuklu/ton bal?kl? sandviç, bir adet meyve ve süt/ayran.
- Tah?l gevre?i, süt, meyve ve ya?l? tohumlar.
- Tam tah?ll? ekmekle haz?rlanm?? peynirli sandviç ya da tost, meyve ve süt/ayran.
- Sebzeli, peynirli makarna, ya?l? tohumlar, meyve/meyve suyu.
Uygun alternatifler olacakt?r.
Oyun, çocuk için çok çekici olaca??ndan yemek yemeyi unutabilir. Bunun yan?nda çocuklar baz? besinleri sevmezler, zorlamak o besine kar?? reddetme duygusu olu?turur. Bu durumda çocu?un üzerine gidilmemeli, daha sonra tekrar yemesi denenmelidir. E?er her denemede çocuk o besini yemeyi reddediyorsa, di?er yemeklerle birlikte garnitür olarak yedirilmeye çal???lmal?. Besine ilgisizlik, sofra düzeninin olmamas?, sofraya oturmamak, bir ö?ünde tek tür besin tüketmek çocuklarda ileriye dönük yemek seçme, azla yetinme ve dengesiz yemek yeme ?ekline dönü?ebilir. Çocuklar?n ö?ün saatleri düzenli olmal?, ö?ün aralar?nda çikolata, ?eker, asitli içecekler gibi besleyici niteli?i olmayan besinlere yer verilmemeli.